Ως οσφυαλγία χαρακτηρίζεται κάθε πόνος στην οσφύ (μέση) ανεξάρτητα από την αιτία που τον προκαλεί.
Πολλές φορές ο πόνος επεκτείνεται στον γλουτό και στους μηρούς.
Οκτώ στους δέκα ενήλικες εμφανίζουν οσφυαλγία τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους, ενώ σύμφωνα με στατιστικές, η οσφυαλγία αποτελεί τη δεύτερη αιτία αποχής από την εργασία.
Στο 10% των ασθενών ο πόνος στη μέση είναι επίμονος, δεν ανταποκρίνεται σε οποιαδήποτε αγωγή ή θεραπεία και τελικά μετατρέπεται σε μόνιμο πρόβλημα (χρόνια οσφυαλγία).
Αίτια οσφυαλγίας
Τα αίτια που προκαλούν την οσφυαλγία είναι πολλά και ταξινομούνται σε: μηχανικά, φλεγμονώδη, νεοπλασματικά, μεταβολικά και άλλα σπανιότερα.
Τα πιο συνήθη είναι:
- Αρθρίτιδα
- Τραυματισμός με συνέπεια μυϊκή θλάση
- Δισκοπάθεια (κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου)
- Οστεοπορωτικά κατάγματα
- Λοίμωξη των σπονδύλων
- Σπονδυλολίσθηση
- Γυναικολογικές παθήσεις, παθήσεις ουροποιητικού
- Καρκίνος
Διάγνωση
Ένα λεπτομερές και αναλυτικό ιστορικό, η κλινική εξέταση του ασθενούς και ο απαραίτητος ακτινολογικός έλεγχος (απλές ακτινογραφίες οσφυϊκής μοίρας) βοηθούν στη διάγνωση.
Ανάλογα την περίπτωση μπορεί να χρειαστεί στη συνέχεια αξονική ή μαγνητική τομογραφία.
Πρόληψη της οσφυαλγίας
- Συστηματική άσκηση: Βοηθάει στον έλεγχο του σωματικού μας βάρους και στη σωστή εκγύμναση μυών (ραχιαίων και κοιλιακών).
- Αποφυγή πολύωρης παραμονής σε καθιστική θέση: Αν η εργασία μας το απαιτεί, χρησιμοποιούμε ένα μαξιλαράκι χαμηλά στην πλάτη του καθίσματος, ώστε αυτό να κρατά τη μέση μας σε υπερέκταση. Το ίδιο ισχύει κατά την οδήγηση, κατά την οποία συνιστάται το τακτικό διάλειμμα.
- Αποφυγή άσκοπης ορθοστασίας.
- Προσοχή στην άρση βάρους: Αν χρειαστεί να σηκώσουμε ένα βαρύ αντικείμενο, λυγίζουμε τα γόνατα και πλησιάζουμε όσο το δυνατόν περισσότερο στο αντικείμενο αυτό. Μειώνουμε, έτσι, τις δυνάμεις ροπής που αναπτύσσονται και που καταπονούν τη μέση.
- Επιλογή κατάλληλου στρώματος στο κρεββάτι: Φροντίζουμε το στρώμα στο οποίο κοιμόμαστε να έχει την απαραίτητη σκληρότητα, ώστε να μη «βουλιάζει» το σώμα μας.
Γενικά, πρέπει να θυμόμαστε ότι η αποφυγή της καθιστικής ζωής, η συχνή άσκηση, η ρύθμιση του σωματικού βάρους και η τήρηση ορισμένων οδηγιών, αποτελούν την καλύτερη πρόληψη για την εμφάνιση επεισοδίων οσφυαλγίας.
Θεραπεία
Η θεραπεία πρέπει να είναι απόλυτα εξατομικευμένη ανάλογα με την ηλικία, το αίτιο που προκαλεί την οσφυαλγία, το επάγγελμα και τις καθημερινές δραστηριότητες του ασθενούς.
Η θεραπεία διακρίνεται σε συντηρητική και χειρουργική.
Συντηρητική θεραπεία
- Αναλγητικά, μυοχαλαρωτικά, αντιφλεγμονώδη από το στόμα ή σε ενέσιμη μορφή είναι συνήθως απολύτως αναγκαία στις περισσότερες περιπτώσεις.
- Τοπικά ενέσιμα σκευάσματα κορτικοειδών και τοπικών αναισθητικών στα σημεία μεγίστου πόνου.
- Τοπικά επιθέματα (έμπλαστρα), θερμά επιθέματα, αναλγητικές κρέμες.
- Φυσικοθεραπεία – κινησιοθεραπεία – βελονισμός.
- Εναλλακτικές μέθοδοι θεραπείας (χειροπρακτική, τεχνικές μάλαξης και κινησιοθεραπείας).
- Επισκληρίδειος έκχυση κορτικοειδών
Επί αποτυχίας της συντηρητικής θεραπείας απαραίτητη είναι η χειρουργική θεραπεία.
Χειρουργική θεραπεία χρειάζεται:
- σε ασθενείς με νευρολογική σημειολογία (μυϊκή αδυναμία),
- σε ασθενείς με συχνές υποτροπές οσφυαλγίας,
- σε ασθενείς που ακολούθησαν συντηρητική θεραπεία για πάνω από 4-6 μήνες χωρίς ανταπόκριση.