Το γόνατο έχει 2 συνδέσμους σε χιαστή διάταξη: έναν πρόσθιο (Πρόσθιος Χιαστός Σύνδεσμος) και έναν οπίσθιο (Οπίσθιος Χιαστός Σύνδεσμος). Ο Πρόσθιος Χιαστός Σύνδεσμος (ΠΧΣ) και ο Οπίσθιος Χιαστός Σύνδεσμος (ΟΧΣ), ενώνουν το μηριαίο οστό με το κνημιαίο στην άρθρωση του γόνατος.
Οι σύνδεσμοι αυτοί είναι καθοριστικοί για την κάμψη του γόνατος, ενώ το σταθεροποιούν από προσθιοπίσθιες δυνάμεις.
Ο πρόσθιος χιαστός σταθεροποιεί το γόνατο περιορίζοντας την πρόσθια ολίσθηση της κνήμης και τη στροφή.
Ποιοι ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου;
Οι ανατομικές, ορμονικές και γενετικές διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα κάνουν τις γυναίκες πιο ευάλωτες, ενώ νεότερες μελέτες στις ΗΠΑ καταγράφουν αύξηση των περιστατικών σε παιδιά και έφηβους που αθλούνται.
Πιο ευάλωτοι κατά 15% είναι και όσοι έχουν ήδη υποστεί μία φορά ρήξη στο άλλο γόνατο.
Αίτια
Ο μηχανισμός κάκωσης του ΠΧΣ, είναι συνήθως μια απότομη ισχυρή στροφική δύναμη.
Το πιο σύνηθες παράδειγμα, είναι η στροφή πάνω σε λυγισμένο γόνατο, όπως η απότομη αλλαγή κατεύθυνσης ενός ποδοσφαιριστή, η οποία ακολουθείται από αιφνίδιο δυνατό πόνο στο γόνατο, πχ στο αποκαλούμενο «pivot», με το οποίο ένας παίκτης επιχειρεί να αλλάξει κατεύθυνση.
Χαρακτηριστικό είναι ότι στατιστικές έχουν δείξει ότι σχεδόν το 70% των τραυματισμών είναι ανέπαφοι.
Συμπτώματα
Κατά τη ρήξη του συνδέσμου ενδέχεται να ακουστεί ήχος όπως «ποπ» ή «κρακ», ενώ το γόνατο γίνεται ασταθές.
Το οίδημα είναι συνήθως πολύ έντονο και εμφανίζεται μέσα σε λίγες ώρες από την κάκωση.
Το συνηθέστερο σύμπτωμα της υπολειτουργίας του ΠΧΣ, είναι η αστάθεια.
Διάγνωση
Με λήψη του ιατρικού ιστορικού και την κλινική εξέταση ο ορθοπαιδικός ιατρός θα οδηγηθεί στην διάγνωση της ρήξης του προσθίου χιαστού συνδέσμου.
Επιπλέον εξετάσεις όπως μαγνητική τομογραφία επιβεβαιώνουν την κάκωση και προσδιορίζουν τον ακριβή βαθμό της βλάβης καθώς και τον τραυματισμό άλλων δομών του γόνατος κυρίως των μηνίσκων και των πλαγίων συνδέσμων.
Αντιμετώπιση – Θεραπεία
Η αρχική αντιμετώπιση είναι σημαντική για να μειωθεί το οίδημα και να βελτιωθεί το εύρος της κίνησης με τις κατάλληλες ασκήσεις και τη φυσιοθεραπευτική αγωγή.
Όταν ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος υποστεί ολική ρήξη δεν επουλώνεται. Οι μερικές ρήξεις ενδέχεται να επουλωθούν μερικά, αλλά ο σύνδεσμος έχει συνήθως υποστεί μεγάλη τάση, γι’ αυτό και μετά από τη μερική ρήξη είναι πολύ πιθανό να ακολουθήσει ολική ρήξη.
H χειρουργική – αρθροσκοπική αντιμετώπιση είναι συνήθως μονόδρομος. Χρησιμοποιείται μόσχευμα (τενόντιο από τον ίδιο ασθενή) για την αντικατάσταση του συνδέσμου και το γόνατο καθίσταται και πάλι σταθερό και λειτουργικό.
Να σημειωθεί, ότι συγχρόνως με την κάκωση του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, ενδέχεται να συνυπάρχει τραυματισμός και άλλων συνδέσμων και χόνδρων του γόνατος, με συνηθέστερη τη ρήξη του έσω πλάγιου συνδέσμου και του έσω ή και έξω μηνίσκου, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει σημαντική αστάθεια και «κλείδωμα» της άρθρωσης του γόνατος.
Η αποκατάσταση του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου μπορεί να προστατεύει το μηνίσκο από περαιτέρω βλάβη και να μειώνει την πιθανότητα εκδήλωσης οστεοαρθρίτιδας τα επόμενα χρόνια.
Χρόνος Ανάρρωσης & Αποκατάστασης
Ο χρόνος ανάρρωσης και αποκατάστασης ύστερα από ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου εξαρτάται από το βαθμό ρήξης και κάκωσης τόσο του χιαστού, όσο και πιθανόν άλλων συνδέσμων ή στοιχείων της άρθρωσης.
Αξίζει να τονιστεί, ότι πλέον χρησιμοποιούνται μέθοδοι ελάχιστης επεμβατικότητας και ταχείας ανάρρωσης (fast track) και ως εκ τούτου ο ασθενής κινητοποιείται άμεσα μετεγχειρητικά και ακολουθεί ειδικό πρόγραμμα αποκατάστασης.
Σχόλιο!!!
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου δεν χρειάζεται πάντα χειρουργική αντιμετώπιση.
Η απόφαση λαμβάνεται μετά από κλινική εξέταση, διαγνωστικές εξετάσεις (MRI κ.α.) και συζήτηση με τον ασθενή και αφού ληφθούν υπόψη ο βαθμός και η έκταση της ρήξεως του ΠΧΣ, τα συμπτώματα του ασθενούς (αστάθεια – πόνος – μείωση κίνησης ή «κλείδωμα» του γόνατος), η ηλικία και οι ιδιαίτερες απαιτήσεις (αθλητικές ή μη) και προσδοκίες του.
Η χειρουργική μας ομάδα παρέχει οριστική θεραπεία για τη ρήξη του ΠΧΣ με πλήρη αποκατάσταση και επιστροφή στη δραστηριότητα.